Language Practices in a Family of Prussian Language Revivalists: Conclusions Based on Short-Term Participant Observation

The Prussian language (ISO code: prg) is a Baltic language considered to be dead since at least the beginning of the eighteenth century. The Baltic Prussians, closely related to Lithuanians and Latvians, had been conquered and Christianized by the Teutonic Order by the end of the thirteenth century. Since then, the ongoing process of assimilation led to the extinction of the ancient language, attested only by a few glossaries and three translations of the Lutheran catechisms from the sixteenth century. The language remained unused until the 1970s, when a group of scholars began its reconstruction. Some years later, the revival movement emerged, consisting of activists living in Poland, Russia (Kaliningrad Region), Lithuania, Latvia and Germany, claiming their Old Prussian roots or spiritual connection to the land and/or the people. Their efforts resulted in changing the language status from extinct to living in 2009 (SIL International) and to dormant (Ethnologue). There are at least three children using Prussian as their L1 language, there are also modern translations, poems, Facebook groups and a YouTube channel. This study is based on short-term participant observation of language practices in one of the Prussian-speaking families and considers examples of Polish lexical and grammatical influences, code switching and code mixing.

Praktyki językowe w rodzinie rekonstruktorów języka pruskiego – wnioski z krótkotrwałej obserwacji uczestniczącej

Język pruski (kod ISO: prg) należy do rodziny języków bałtyjskich. Uznaje się go za język wymarły najpóźniej od początku XVIII wieku. Bałtyjscy Prusowie, spokrewnieni z Litwinami i Łotyszami, zostali pod koniec XIII wieku podbici, a następnie stopniowo schrystianizowani przez zakon krzyżacki. Rozłożony w czasie proces asymilacji kulturowej i językowej spowodował wymarcie starego języka pruskiego, poświadczonego zaledwie kilkoma słowniczkami, frazami i trzema szesnastowiecznymi tłumaczeniami katechizmu luterańskiego. Język pruski nie był w użyciu aż do lat 70. XX wieku, kiedy grupa badaczy rozpoczęła proces jego rekonstrukcji. Kilkanaście lat później uformował się oddolny ruch mający na celu wskrzeszenie języka, w którego skład wchodzą aktywiści z obszarów dzisiejszej Polski, Rosji (obwodu kaliningradzkiego), Litwy, Łotwy i Niemiec. Osoby te często deklarowały posiadanie staropruskich korzeni bądź poczucie duchowego dziedzictwa ziemi i ludu Prusów. Ich wysiłki doprowadziły do zmiany statusu języka pruskiego z wymarłego na żywy (SIL International) i „uśpiony” (ang. dormant) (Ethnologue) w 2009 roku. Dziś żyją co najmniej trzy nieletnie osoby, dla których język pruski jest prymarnym językiem kontaktów domowych. Społeczność posiada strony i grupy na Facebooku, kanał w serwisie YouTube, tworzone są wiersze, tłumaczenia i muzyka w tym języku. Artykuł powstał po dwukrotnych odwiedzinach u dwujęzycznej prusko-polskiej rodziny używającej zrekonstruowanego języka pruskiego, by udokumentować niewynikające z proponowanego standardu języka pruskiego polskie wpływy leksykalne i gramatyczne, a także w celu przyjrzenia się rodzinnym praktykom językowym oraz zjawiskom zmiany i mieszania się kodów językowych.